1665 yılında, Büyük Veba Londra’yı kasıp kavururken, felaket beklenmedik bir şekilde küçük bir Derbyshire köyü olan Eyam’a ulaştı. Başkentten gelen bir demet nemli kumaş, köyün terzisine teslim edildi. Bilinmeyen bir gerçek, bu kumaşın vebayı taşıyan pirelerle dolu olduğuydu. Kısa süre içinde, Eyam’ın sakinleri birer birer ölmeye başladı. Köyün yöneticisi William Mompesson, korkunç bir seçimle karşı karşıya kaldı: Kaçarak vebayı İngiltere’nin kuzeyine yayma riskini göze almak mı, yoksa en büyük fedakârlığı yaparak köyü kurtarmak mı?
Mompesson ve önceki yönetici, köylüleri tarihe geçecek bir karara ikna etti: Kendilerini karantinaya almak. Eyam sakinleri, köyün etrafına taşlardan bir sınır çekti ve kimse bu sınırı geçmeyeceğine yemin etti. 14 ay boyunca, köy dünyadan tamamen izole oldu. Dışarıdan gelen yiyecek ve erzak, sirkeye batırılmış paralar karşılığında sınır taşlarında bırakıldı. Bulaşmayı önlemek için kilise ayinleri bile açık havada yapıldı. Bu, sadece bir karantina değil, bir topluluğun insanlık için verdiği destansı bir mücadeleydi.
Fedakârlığın maliyeti ağır oldu. Veba, köyün 350 insanını, yani nüfusun büyük bir kısmını yok etti. Bu kayıplar arasında Mompesson’ın kendi karısı da vardı. Her ölüm, köyün yüreğinde derin bir yara açtı, ama Eyam sakinleri kararlılıkla direndi. Onların bu özverisi, vebanın köy sınırlarının ötesine yayılmasını engelledi.
Eyam, tarihe “Veba Köyü” olarak geçti. Bu küçük topluluğun cesareti ve fedakârlığı, insanlığın en karanlık anlarında bile dayanışmanın ve özverinin neler başarabileceğini gösteriyor. Bugün, Eyam’ı ziyaret edenler, sınır taşlarını ve mezarlıkları görerek bu yürek burkan hikâyeye tanıklık edebilir. Köyün hikâyesi, bir topluluğun başkalarını koruma uğruna kendi hayatını feda etmesinin güçlü bir simgesi. Eyam, sadece vebadan kurtulan bir köy değil; insan ruhunun dayanıklılığının ve sevgisinin bir anıtı.
